Welkom op belpaese.nl
Belpaese.nl is een online magazine voor liefhebbers van kunst en cultuur in het algemeen en Italië in het bijzonder. U vindt hier een grote hoeveelheid verdiepende
informatie en achtergronden.
Sinds oktober 2005 is de site al
keer geraadpleegd.
Gebruik het menu aan de bovenzijde om snel uw weg te vinden op deze site.
Renaissance en Barok - 20. Schilderkunst van de Gouden Eeuw (deel 1)
In de vorige zes video's hebben we kunnen vaststellen dat de Republiek in veel opzichten uniek was. Voordat we deze serie video's gaan afsluiten met een nadere beschouwing van de schilderkunst, zetten we de belangrijkste kenmerken van de Republiek nog eens op een rijtje. Daarna kijken we wie de opdrachtgevers en kopers van de schilderijen waren. Tenslotte benoemen we de verschillende specialisaties (genres) uit de Nederlandse schilderkunst van de 17e eeuw.
Renaissance en Barok - 19. Palladio in de polder (deel 2)
In de 17e eeuw gingen welgestelde stedelingen het platteland beschouwen als toevluchtoord waar ze in de zomermaanden konden ontsnappen aan de stank en chaos van de grote stad. In het begin van de eeuw namen ze nog genoegen met een opkamer in een pachtboerderij maar in de tweede helft van de eeuw werden in de buurt van de grote steden veel van die boerderijen vervangen door deftige herenhuizen. Rondom hun buitenhuizen lieten de rijke heren uit de stad prachtige siertuinen aanleggen volgens de nieuwste Franse mode. Zo schiepen ze allemaal hun eigen paradijsje op het platteland.
Renaissance en Barok - 18. Palladio in de polder (deel 1)
Toen het eenmaal lukte om de plunderende Spaanse troepen buiten de grenzen van de Republiek te houden en het platteland veel veiliger werd, maakten rijke stedelingen zich langzamerhand meester van het platteland en richtten daar fantastische buitenplaatsen in "om sich in de somerdagen te verlustigen en den dagelycksen last der sorgen en moeyelijckheden te verlichten".
Renaissance en Barok - 17. Kerk en stad
Op het gebied van de religie gingen na het begin van de Tachtigjarige oorlog in de noordelijke Nederlanden de Calvinisten de dienst uit maken, maar het calvinisme werd niet de staatsgodsdienst en andere religies werden niet verboden. Officieel was er gewetensvrijheid. Vanwege die vrijheid kwamen er heel veel mensen uit andere landen naar de Republiek en groeide de bevolking explosief. Deze video gaat over het Calvinisme en het indirecte gevolg daarvan: de groei van de steden.
Renaissance en Barok - 16. Stadhuis van Amsterdam
Het meest imposante stadhuis dat in de 17e eeuw gebouwd werd, is het nieuwe stadhuis van Amsterdam, dat nu bekend staat als het Paleis op de Dam.
Het nieuwe stadhuis werd gebouwd op de plaats van het oude, nadat dat door brand was verwoest. Het staat op de Dam, middenin het centrum van de stad, vlakbij de plaats waar de stad in de 13e eeuw was ontstaan: de dam in de Amstel.
Renaissance en Barok - 15. Burgerlijke cultuur
Als gevolg van de oorlog tussen de katholieke Spaanse Nederlanden en de protestants Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden kwamen er enorm veel vluchtelingen en immigranten naar de Republiek. De Hollandse steden maakten een enorme groeispurt door. Er ontwikkelde zich in die steden een burgerlijke cultuur die uniek was in de wereld. Deze video gaat over deze burgerlijke stadscultuur.
Renaissance en Barok - Burgerlijke cultuur 14: Opstand en oorlog
Deze video gaat over de eeuw voorafgaand aan de Acte van Verlatinghe in 1581 waarmee een aantal provinciën van de Habsburgse Nederlanden zich onafhankelijk verklaarden. We beginnen het verhaal met Maria van Bourgondië en zien hoe in de loop van de 16e eeuw de heersers over de Nederlanden steeds verder van de bevolking vervreemdden en tegelijkertijd de wens tot onafhankelijkheid onder die bevolking groeide. De tachtigjarige oorlog en het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden waren het gevolg.
Spiegel van de Werkelijkheid 1: Courbet en het Realisme
Tegelijk met de explosieve groei van de steden in de 19e eeuw, groeide ook de behoefte die steden te ontvluchten en op zoek te gaan naar de onbedorven natuur en eerlijke landleven.
Deze video gaat over de schilders die dat probeerden vast te leggen en er gaandeweg achter kwamen dat het op het platteland ook niet zo idyllisch was als ze eerst dachten. Ze kregen steeds meer oog voor het harde bestaan van boeren en arbeiders. Dat leidde tot een nieuwe kunststijl: het realisme. Gustave Courbet was daarvan de belangrijkste vertegenwoordiger.
Spiegel van de Werkelijkheid 2: School van Barbizon
Barbizon is een klein stadje ten zuiden van Parijs, op een uur rijden van die stad. Voor landschapsschilders in de 19e eeuw voldeed het gebied perfect aan het ideale beeld van de harmonie tussen mens en natuur waarvan zij dachten dat die tot de industriële revolutie overal had bestaan. Ze gingen er op zoek naar de woeste natuur en naar het eerlijke en onbedorven landleven en probeerden er te ontsnappen aan de vieze, onnatuurlijke en ongezonde chaos van de grote stad. Beroemde namen zijn Théodore Rousseau en Jean-François Millet.
Spiegel van de Werkelijkheid 3: Haagse School
De eerste kunstenaarskolonie van Nederland was in het dorp Oosterbeek. Oosterbeek werd later ook wel het Nederlandse Barbizon genoemd. Matthijs, Jocob en Willem Maris en ook Paul Gabriël en Anton Mauve legden er de basis voor hun latere successen als vertegenwoordigers van de zogenaamde "Haagse School". Net als de schilders van Barbizon wilden de schilders van de Haagse School vorm geven aan het alledaagse, vluchtige en veranderlijke moment en sfeer en stemming oproepen. Net als zij vonden ze het meestal niet nodig om een boodschap uit te dragen of een verhaal te vertellen. Tegelijkertijd probeerden ze aan te sluiten bij de traditie van de Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw. Toen de omgeving van Oosterbeek en van Den Haag teveel verstedelijkte, zocht een aantal van deze kunstenaars zijn toevlucht in het dorp Laren.
Christendom
Vanaf de late Romeinse tijd tot aan de Verlichting is de Bijbel van groot belang geweest; aanvankelijk vooral in het Middellandse Zeegebied maar gaandeweg in een steeds groter deel van Europa en de wereld. Natuurlijk was de bijbel belangrijk voor het Christelijke, godsdienstige leven, maar de bijbel had ook een enorme invloed op taal, wetgeving, kunst en filosofie.
Deze video gaat over de oorsprong van de bijbel en het christendom.
Fin de Siècle (deel 1)
Deze video gaat over het einde van de 19e eeuw en de eerste jaren van de 20ste eeuw. Daar worden twee termen voor gebruikt: het fin de siècle - het einde van de eeuw - of het belle époque - het mooie tijdperk. Voor de rijken en de middenklasse was het een prachtige tijd want alles werd beter voor hen. Maar het fin de siècle had ook een duistere kant. Voor de allerarmsten verbeterde er niet zoveel en veel mensen zagen in zowel de beestachtige leefomstandigheden van de armen als in de overdadige luxe van de nieuwe rijken tekenen van culturele neergang en moreel verval. Jonge en progressieve kunstenaars werden enorm belemmerd door de behoudzucht van de bezittende klassen en kwamen in verzet tegen de verstikkende invloed van de oudere generatie op exposities en het kunstbeleid. En dat leidde weer tot de geboorte van de Moderne Kunst.
Fin de Siècle (deel 2)
Overal in Europa doken aan het einde van de 19e en het begin van de 20ste eeuw tegelijkertijd kunstenaarsgroepen en kunstenaars op die braken met de academische traditie en hun eigen weg kozen. Drie van hen wil ik aan je voorstellen: Gustav Klimt, James Ensor en Edvard Munch.
Postimpressionisme
Aan het eind van 1910 was in de Grafton Gallery in Londen een expositie te zien met de titel "Manet en de postimpressionisten". Dat was de eerste keer dat de term postimpressionisme werd gebruikt. Er waren ongeveer 150 werken te zien van kunstenaars die heel verschillend werkten maar met elkaar gemeen hadden dat ze het impressionisme te oppervlakkig en te naturalistisch vonden en daarom nieuwe wegen waren ingeslagen. De bekendste namen van postimpressionistische kunstenaars zijn: Toulouse-Lautrec, Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Paul Gauguin en Georges Seurat.
Postimpressionisme is dus geen stijl of stroming, maar een verzamelnaam voor allerlei kunstopvattingen die de laatste twintig jaar van de 19e eeuw waren ontstaan, in de periode die we ook wel fin de siècle noemen.
Een tweede YouTube-kanaal
Naast het kanaal belpaeseNL, dat we gebruiken om video's te laten zien die over kunstgeschiedenis gaan, hebben we een tweede kanaal geopend waar we in het vervolg video's op zullen zetten die betrekking hebben op andere facetten van Italië. Op dat nieuwe kanaal dus niet alleen geschiedenis, kunst en cultuur maar de meest uiteenlopende thema's zoals wandelen, wonen, koken, reizen, natuur en nog veel meer. We willen ook wat meer laten zien hoe wij Italië beleven en wat wij daar allemaal doen en meemaken. We hebben een korte introductie introdoductie gemaakt op ons kanaal.
Droom van Italië - Grand Tour en Romereis
Sinds de renaissance werd Italië in heel Europa beschouwd als de bron van alle beschaving. De Grieken en Romeinen hadden er ooit de cultuur van de oudheid gevestigd en de kunstenaars en intellectuelen van de renaissance hadden die herontdekt als de oorsprong van het goede en het schone en het lukte hun de cultuur van de oudheid te evenaren of zelfs te overtreffen.
Uit heel Europa reisden vanaf de 17e eeuw cultuurminnende mensen af naar Italië om zich aan die bron te laven. In de 18e eeuw werd het een rage dat jongemannen van stand onder begeleiding van een privéleraar een reis door Europa maakten die "Grand Tour" werd genoemd. In de 20e eeuw werd de Romereis voor gymnasiasten daar een moderne variant van.
Pelgrims op de Via Francigena
Volgens een Angelsaksische kroniek, reisde in het jaar 990 aartsbisschop Sigeric van Canterbury (in het zuiden van Engeland) naar Rome om daar uit handen van paus Johannes XV het pallium, het symbool van de aartsbisschoppelijke waardigheid, te ontvangen. Hij heeft de hele (terug)reis in een dagboek beschreven.
De route wordt nog steeds gebruikt door pelgrims die te voet of op de fiets naar Rome reizen.
Waar liep die weg, hoe zag die er in de middeleeuwen uit en wie maakten er gebruik van? Welke gevaren stond de reizigers te wachten... en waarom begonnen die eigenlijk aan zo'n onderneming? We gaan op onderzoek uit....
Video's over Romantiek en Realisme (Kunst op Hoofdlijnen)
De lessenserie over de kunst van Renaissance en Barok is zo goed ontvangen dat we de lessencyclus onder de titel "Kunst op Hoofdlijnen" voortzetten.
In de playlist vind je nu al twee video's over de romantiek.
We verplaatsen de focus dus even van Italië naar Frankrijk en Duitsland, hoewel Italië er wel degelijk in voorkomt.
Lessen over realisme, impressionisme en post-impressionisme, volgen binnenkort.
Serie videolessen over de renaissance en barok
Toen de coronacrisis begon, ben ik ook begonnen met het maken van kunstlessen op video. Hier vind je een serie van dertien videolessen over de renaissance en de barok.
De inhoud van de lessen is als volgt:
- Ontstaan van de renaissance dankzij de groei van de steden en het ontstaan van een stedelijke elite.
- Ontwikkeling van een nieuw soort kunst die niet meer uitsluitend geworteld was in de christelijke traditie van kerk en platteland maar ook teruggreep op de stedelijke cultuur van de oudheid.
- Uitleg over het humanisme en hoe dat bijdroeg aan de ontwikkeling van de kunst, zoals de koepel van Brunelleschi
- Over de wonderlijke combinatie tussen de christelijke geloofsleer en het humanisme.
- Kunst als middel om het prestige van de rijke opdrachtgevers te vergroten en mythes rond zichzelf te laten creëren.
- In de renaissance werden kunstenaars plaats van als ambachtslieden gezien als genieën. Kunstenaars als Mantegna, Giulio Romano en Monteverdi werden vorstelijk beloond en behandeld. In deze lange les veel aandacht voor de dans- en muziekgeschiedenis.
- Terwijl Maarten Luther een scheuring van de Rooms Katholieke kerk in gang zette en de Italiaanse staatjes in een crisis geraakten, bereikte de kunst van de Renaissance met Michelangelo haar hoogtepunt.
- In Venetië hield de geest van de renaissance het langst stand en ging het vrolijke leven gewoon door. In deze les bespreek ik bouwwerken van Sansovino en Palladio en schilderijen van Bassano en Veronese.
- De contrareformatie leidde tot een nieuwe kunststijl: de barok: volgens sommigen gebakken lucht en volgens anderen pure emotie.
- Pausen en kardinalen gebruikten de barok om van Rome een spectaculair decor te maken dat hun eigen grootsheid moest benadrukken. In deze videoles aandacht voor de eerste barokke kerken, Caravaggio en barok hofspektakel.
- Ondanks de religieuze censuur ontstonden er fantastische kunstwerken, zoals het plafond van het Palazzo Barberini in Rome en de 'Extase van de Heilige Theresia', het beroemde beeld van Bernini.
- Kosten nog moeite werden in de 17e eeuw gespaard om van Rome een prachtige stad te maken. Kunstenaars als Bernini en Borromini groeiden uit tot ware supersterren die ook als zodanig werden beloond.
- Het hoogtepunt van de hofcultuur was tijdens het bewind van Lodewijk XIV die het hofleven opvatte als één groot spektakelstuk waarin hijzelf de hoofdrol speelde.
Uitwisselingsreis met Italië
Dit voorjaar wordt het drie jaar geleden dat we voor het laatst met een bus vol enthousiaste leerlingen naar Bassano del Grappa reisden om ons daar te laten onderdompelen in de Italiaanse kunst en cultuur.
Hoewel we inmiddels zijn gestart met een digitale uitwisseling, vervangt toch niets het echte reisgevoel. Hoe dat was, dat reisgevoel, dat Italiëgevoel, wordt misschien wel een beetje duidelijk bij het bekijken van deze video's...
Video's over de middeleeuwen (2010)
Je kent vast Rudolf nog wel. De jongen uit "Kruistocht in Spijkerbroek" die door een experiment met een materietransmitter in de middeleeuwen verzeild raakte, in zijn spijkerbroek aan de kinderkruistocht deelnam en met heel veel moeite weer terug in zijn eigen tijd wist te komen.
Dat hij geen zin zou hebben in nog zo'n avontuur was wel duidelijk. Maar we wisten Rudolf wel over te halen de materietransmitter te gebruiken om brieven te sturen naar de middeleeuwen.
Rudolf heeft voor ons contact gelegd met Maarten, een jongen die in 1425 een reis maakt van het zuiden van Italië naar zijn geboorteplaats Utrecht. Aan Maarten kunnen we alle vragen stellen die wij als huiswerk moeten maken. We krijgen van hem een uitvoerig verslag over zijn reis en vooral over de kunst van zijn tijd.
Beeldaspecten
Ziet u hiernaast ook een man die zijn hoofd heeft gestoken door een doek dat op een schildersezel staat?
Dan bent u ook meegegaan in de illusie die een kunstenaar u heeft voorgeschoteld. In feite is dit dit een foto van een écht linnen doek met daarop kleuren, lijnen en vlakken van verf.
Hoe komt het dat de mensen toch een man en een schildersdoek zien?
De kunst van het tekenen en schilderen bestaat voor een groot deel uit het doordacht gebruiken van vormen, kleuren, licht, ruimte en tal van andere beeldaspecten. Grote kunstenaars gebruiken die beeldaspecten zó goed dat ze niet alleen mooie afbeeldingen van iets maken of 'iets vertellen' met hun kunstwerken, maar ook onvoorstelbare dingen als stemming, sfeer en bepaalde gevoelens kunnen overbrengen op de toeschouwer.
Fotopagina vernieuwd
Ik geef het onmiddellijk toe: onze vakantiefoto's zijn anders dan de doorsnee vakantiefoto's. Als fanatieke liefhebbers én fotografen van kunst en cultuur speuren we Italië (en ook de rest van Europa) af op zoek naar grote en kleine kunstschatten.
Niets is spannender dan een vergeten Romeins aquaduct, een rotskerk ergens in een kloof in Apulië of een Etruskisch graf waarvoor niemand meer belangstelling lijkt te hebben.
Maar ook de grote monumenten, waarvoor je tegenwoordig achteraan moet aansluiten in de rij, mijden we niet. En dan de Italiaanse steden en dorpen: tijdmachines waarin je moeiteloos door de eeuwen zapt.
Misschien maken onze foto's iets van onze fascinatie voor deze onderwerpen voelbaar.
De fotopagina is nu nog overzichtelijker en we hebben 'albums' toegevoegd, waarmee je op een aantrekkelijke en makkelijke manier de mooiste foto's met betrekking tot een bepaalde stad, streek of een bepaald thema kunt bekijken.
Een Bassano in Utrecht
Jacopo Bassano is in Nederland een tamelijk onbekende schilder. In Italië is het een grote naam die past in het rijtje Titiaan, Tintoretto en Veronese. Dat het in Nederland een tamelijk onbekende schilder is, bleek wel toen een schilderij dat alle kenmerken van een Bassano vertoont, opdook op een veiling in Utrecht en in de catalogus stond beschreven als "Europese School: de aankondiging van de geboorte van Christus, olieverf op doek. 18e eeuw".
Over deze site
Het doel van deze site was oorspronkelijk het bieden van een startpunt aan scholieren maar is nu meer in het algemeen het bevorderen van een 'intelligent toerisme'. Dat wil in ons geval zeggen: een toerisme met kennis van en respect voor de geschiedenis, cultuur, natuur en taal van het Italië. Op deze pagina lees je alles over deze site en over de maker ervan.
Kunst- en cultuurgeschiedenis
We hebben de pagina's over de algemene kunst- en cultuurgeschiedenis weer wat verbeterd. Zo hebben we veel lijstjes met kenmerken toegevoegd die erg handig zijn bij het bestuderen van de stof. Ideaal om voor de onderwerpen van het vak Kunst (algemeen) een helder chronologisch overzicht te krijgen. Kijk bijvoorbeeld eens op de pagina over cultuur van het moderne.
Rome in de middeleeuwen
Iedereen kent natuurlijk het Rome uit de oudheid (Colosseum) of uit de renaissance (Michelangelo). Het middeleeuwse Rome springt iets minder in het oog. Toch is er uit die periode heel veel te zien en is dat ook nog eens uitermate mysterieus en fascinerend. Vooral de fonkelende mozaïeken in de schaars verlichte kerken spreken erg tot de verbeelding.
Kastelen
Er zijn in Italië duizenden kastelen. De meeste daarvan zijn moeilijk toegankelijke en schilderachtige ruïnes. Sommige zijn echter goed bewaard gebleven en geven zo een beeld van het leven van de elite in de middeleeuwen en renaissance. Op deze pagina vind je uitleg over de verschillende onderdelen van een kasteel en hun (militaire) functie en ook over de verschillende typen kastelen. De nadruk ligt natuurlijk op Italië.
Geschiedenis vroege middeleeuwen
Uit de 'duistere' middeleeuwen, tussen de val van het West-Romeinse Rijk en het Romaans, is niet zo heel veel bewaard gebleven. In de tijd van de volksverhuizingen werd er in Italië waarschijnlijk meer vernield dan gebouwd. Toch is deze periode heel belangrijk voor het ontstaan van de Europese cultuur. Onder Karel de Grote werd een groot deel van Europa zelfs even een eenheid en daarna ontstonden de eerste contouren van het huidige Europa.
Borghi della Toscana
Langzamerhand zijn we alle middeleeuwse burchtstadjes van Italië aan het beschrijven en in kaart aan het brengen. De informatie is terug te vinden via de Monumentenatlas. De Veneto was al zo goed als klaar en nu hebben we ook alle bezienswaardige dorpen van Toscane aan de atlas toegevoegd.
Oudheid in Rome
Met onze monumentenatlas kun je op je computer maar ook overal op je mobiel of tablet snel informatie vinden over bezienswaardigheden. We hebben nu de belangrijkste monumenten van Rome in de oudheid beschreven en in kaart gebracht.
Foto-album
De foto's van Belpaese.nl zijn al meer dan 5,4 miljoen keer bekeken.
Alle foto's zijn nu ook in full HD- formaat te zien!
Weer en klimaat
Waar en wanneer is het in Italië goed weer?
Op onze pagina over weer en klimaat vindt u overzichtelijke kaartjes en een klimaattabel, waardoor dat snel duidelijk wordt.
Monumentenatlas
Alle bezienswaardigheden die we tijdens onze internationaliseringsreis naar Bassano del Grappa in de Veneto bekijken, staan in de monumentenatlas!
Ook mobiel te bekijken met handige kaartjes voor de locatie en gps-bepaling van je eigen positie.
I luoghi del commissario Montalbano
Commissaris Montalbano is een romanfiguur die de hoofdrol speelt in een aantal novelles en romans van de Siciliaanse schrijver Andrea Camilleri. Van de boeken is een tv-serie gemaakt die in Italië razend populair is. Salvo Montalbano woont en werkt in de fictieve plaats Vigata, in de gemeente Montelusa. De tv-serie is opgenomen op de mooiste locaties van Sicilië. In deze video laat Maarten je zien waar je ze kunt vinden.
DE Italiaan
Het schetsen van een portret van een volk is een hachelijke onderneming. Om een portret goed te laten lijken, is het namelijk noodzakelijk datgene wat opvalt uit te vergroten, ook de wat minder fraaie trekjes. Toch doen we een poging tot een karakterschets.
Eerste Wereldoorlog
In het noordoosten van Italië heeft de Grande Guerra diepe wonden geslagen die nog altijd niet helemaal zijn geheeld. Hoe zat dat nou precies met Italië en de eerste Wereldoorlog?
Italiaanse keuken
Wat kan je zoal eten in Italië?
We hebben de klassiekers voor u verzameld. Sommige met recept, om zelf uit te proberen.
Zie ook:
- Rome in de oudheid.
Uitvoerige beschrijving van de oudste geschiedenis van Rome. - Monumentenatlas
Beschrijvingen van de belangrijkste monumenten van het oude Rome met een handige stadsplattegrond.
Capaci 1992
- Maffia
Berlusconi beweerde dat de Italiaanse rechters erger zijn dan de Siciliaanse Maffia. Een dolksteek voor de nabestaanden van Giovanni Falcone en Paolo Borselino. Lees alles over de maffia en oordeel zelf.
En verder:
- Pizza
Het bekendste Italiaanse gerecht heeft een boeiende geschiedenis. Lees er alles over.
