4 sterren

San Gimignano

San Gimignano

San Gimignano | Toscana | Italia


San Gimignano

San Gimignano is een zeldzaam goed bewaard gebleven middeleeuwse stad. Ondanks de toevoegingen uit de 19e en 20ste eeuw is de structuur van het stadje binnen de stadsmuren nog helemaal zoals die was in het tijdperk van de comuni, dat wil zeggen in de 13e en 14e eeuw. San Gimignano ligt op de Via Francigena: in de middeleeuwen de (pelgrims-)route tussen Frankrijk en Rome. De weg doorkruist het stadje van noord naar zuid. Zeer karakteristiek voor San Gimignano zijn de vele middeleeuwse torens die werden gebouwd door de stedelijke elite van bankiers en kooplieden (in de 14e eeuw waren het er 72, nu zijn er nog 15 over). Ze deden soms dienst als woontoren maar waren vooral een statussymbool waarmee de rivaliserende families elkaar wilden imponeren door steeds hogere torens te bouwen.


De belangrijkste bron van inkomsten voor het stadje is het toerisme maar op de heuvels van het Val d'Elsa in de buurt van de stad verbouwd men de druiven voor een heerlijke witte wijn, de Vernaccia di San Gimignano.


De oudste vermelding van San Gimignano dateert uit 929. De stad werd al ommuurd in 998. In de 12e eeuw werd San Gimignano een vrije comune. In die tijd bereikte zij grote bloei door de handel in lokale landbouwproducten, waarvan saffraan het meest winstgevend was. Het werd verkocht in andere Italiaanse steden maar ook in Frankrijk en in de Nederlanden.
Door grootgrondbezit en het aanboren van steeds weer nieuwe markten maar ook door financiële speculatie en het uitlenen van geld, ontstond in de 13e eeuw een rijke stedelijke aristocratie die haar sociale en politieke aanspraken trachtte uit te drukken door het bouwen van torens. De torens en paleizen van deze middeleeuwse stedelijke elite bevinden zich in de oude kern van de stad.
Naderhand is de stadsmuur enige keren vergroot. In 1251 werd het voorstadje Montestaffoli binnen de stadsmuren opgenomen. Die muren werden overigens enkele jaren later op last van Florence gesloopt (1255).
In 1261-63 werd de stad opnieuw ommuurd waarbij ook de Poggio della Torre binnen de stadsmuur kwam te liggen.
Vanaf 1200 vestigden zich een aantal kloostergemeenschappen aan de rand van de stad. De Franciscanen buiten de Porta S. Giovanni (1247), de Augustijners bij de Porta S. Matteo (1280), de Dominicanen in Montestaffoli (1325) en de Benedictijnen van S. Girolamo bij de Porta S. Jacopo (1337).


In de 14e eeuw begon de neergang van San Gimignano. Oorzaken waren de voortdurende conflicten tussen de families binnen de stad, oorlogen, hongersnood en de grote pestepidemie (Zwarte Dood). In 1351 sloot San Gimignano zich aan bij Florence. Dankzij de inzet van de kloosterorden bleef de stad cultureel van belang. Beroemde kunstenaars werden naar de stad gehaald zoals Benozzo Gozzoli, Ghirlandaio en Pollaiuolo. Grote moderniseringen bleven echter uit en daardoor is de stad tot op de dag van vandaag in essentie middeleeuws.


Porta S. Giovanni
De mooiste stadspoort van de stad, uit 1262, heeft een rondboog die verlaagd is met daarboven een uitkijkpost voorzien van mezekouwen.
Naast de poort staat een klokkentoren, boven de rechter zijbeuk van een kleine kerk uit de 16e eeuw, de Madonna dei Lumi. Het kerkje is in 1922 vrijwel geheel gesloopt omdat het in de weg stond voor het verkeer.


Via S. Giovanni
De Via S. Giovanni vormt de ruggengraat van de gelijknamige wijk. De straat ontstond in de 12e eeuw op het trace van de Via Francigena. Hoewel de gebouwen nu vooral horecabedrijven en souvenirwinkels herbergen, is het straatbeeld, met woningen, torens, woontorens, kerkjes, magazijnen, oude gasthuizen en adellijke woningen, nog altijd 13e-eeuws.
Op de Via Costarella 3 is een museum waar een kleimodel te zien is van San Gimignano in 1300.


Via del Queccerchio.
Door de Via del Queccerchio bereikt men het oratorium van Sint-Franciscus met fresco's over het leven van de heilige door Lorenzo Ciardi. In het gebouw is nu een 19e-eeuwse vogelverzameling te zien (Museo Ornitologico). Aan het eind van de straat de eenvoudige Porta del Queccerchio.


Piazza della Cisterna
De Piazza della Cisterna is een licht hellend driehoekig pleintje. Het vormde in de tijd van de comune samen met het onregelmatige Domplein het centrum van de stad met de belangrijkste gebouwen: de Dom, het Palazzo del Popolo en het Palazzo del Podestà.
De Piazza della Cisterna werd vroeger gebruikt als marktplein en voor feesten en toernooien. De blikvanger op het plein is natuurlijk de waterput (uit 1287).
Rondom het plein staan middeleeuwse huizen en -torens. In de zuidoosthoek staat het Palazzo Tortoli-Treccani (met twee keer twee tweelichtvensters boven elkaar). De afgeknotte toren ernaast was ooit onderdeel van het paleis van de Capitano del Popolo. Op de hoek met de doorgang naar het domplein staan de twee torens van de Ardinghelli (een machtige familie van handelaren die handel dreef met Lombardije en de Oriënt).


Domplein (Piazza del Duomo).
Al sinds de 11e eeuw was hier de kapittelkerk. Haar huidige aanzien kreeg de kerk aan het begin van de 13e eeuw. Toen werd de ingang verplaatst van de gebruikelijke westkant naar deze zijde.
Aan de oostkant van het plein, tegenover de Dom, staat het Palazzo del Podestà (met de grote boog) met de toren die de la Rognosa wordt genoemd en daarnaast de Chigi-toren. Aan de noorkant staan de twee Salvucci-torens; aan de zuidkant het Palazzo del Popolo (het gebouw met de kantelen) met de Dikke Toren (Torre Grossa) ernaast.


Palazzo del Podestà (burgermeester)
Het paleis werd herbouwd in 1239 en vergroot in 1337. De grote boog op de begane grond (la Loggia) gaf toegang tot de graanmagazijnen en de enorme toren die la Rognosa wordt genoemd. De naam heeft te maken met het feit dat de toren als gevangenis diende nadat de podestà zijn intrek in een ander gebouw had genomen en dus werd bezocht door mensen met problemen (rogne). De toren is 52 meter hoog en in 1255 werd in de stedelijke statuten opgenomen dat er geen torens mochten worden gebouwd die hoger waren dan deze van de podestà.
In de doorgang, boven de deur achterin, bevindt zich een fresco van Sodoma (Maria met Kind, engelen en heiligen, 1513). In het paleis is later een theater gebouwd.


Collegiata (Kapittelkerk)
Bovenaan een brede trap staat de Collegiale Basiliek, gewijd aan Maria-Tenhemelopneming. De gevel is nauwelijks versierd.
Het interieur heeft een transept en drie beuken die van elkaar gescheiden zijn door zuilen. Zowel het middenschip als de zijbeuken hebben kruisgewelven. Het inwendige van de kerk is zeer rijkelijk versierd met fresco's van onder meer de grote meesters Taddeo di Bartolo, Benozzo Gozzoli en Domenico Ghirlandaio en houten beelden van Jacopo della Quercia. Verder zijn er enkele fraaie renaissancekapellen.


Links van de Collegiata staat de Loggia del Battistero, een romaanse loggia die in 1632 werd dichtgemetseld en verbouwd tot oratorium. Daarna werd het een doopkapel. Later is de loggia weer open gemaakt. Op de achterwand is het mooie fresco van Sebastiano Mainardi te zien (één van de belangrijkste schilders uit het atelier van Domenico Ghirlandaio). Het stelt de verkondiging voor en dateert uit 1482. De doopvont is het werk van Girolamo di Cecco (1378).


Museo d'Arte Sacra (piazza Pecori)
Het Museum van Gewijde Kunst van San Gimignano bevindt zich in het oude dormitorium van de kapelaans van de kapittelkerk. De collectie is afkomstig uit het bezit van de kapittelkerk en andere kerken uit San Gimignano en werd voor het publiek toegankelijk in 1930. Het Etruskische deel werd aan het begin van de 20ste eeuw toegevoegd en bestaat uit objecten die werden gevonden bij opgravingen in het gebied.
Een bijzonder schilderij in de collectie en symbool van het museum is de Madonna della Rosa, het enige overgebleven deel van een drieluik.


Palazzo del Popolo
Het Palazzo del Popolo, ook wel palazzo Nuovo del podestà genoemd, is de zetel van het gemeentebestuur. Het domineert sinds 1288 de zuidkant van het Domplein. De weergang met Welfische kapitelen werd in 1882 toegevoegd. Aan de rechterzijde is een bordes dat vanaf twee kanten te bereiken is en waar vanaf de podestà het volk toesprak (Arengo).
Rechts naast het gebouw staat de 'dikke toren' (torre Grossa), 54 meter hoog.
Op de hogere verdiepingen van het Palazzo del Popolo is het stadsmuseum (Museo Civico) gevestigd. De interieurs zijn op zichzelf al de moeite waard maar zeer bezienswaardig is ook de schilderijenverzameling met werken van onder anderen Benedetto da Maiano, Taddeo di Bartolo, Benozzo Gozzoli en Filippino Lippi.


Rocca di Montestaffoli
Achter de dom voert een weg omhoog naar de fortificaties die tussen 1353 en 1358 door de Florentijnen werden gebouwd. De muren en hoektorens staan nog maar verder is er niet veel meer van over. Het fort is vooral interessant vanwege het uitzicht over de stad.


Piazza San Agostino
Aan dit weinig aansprekende pleintje liggen twee kerken die aan de buitenkant ook niet erg interessant zijn: de S. Pietro aan de zuidkant en de S.Agostino aan de noordkant.
De S. Pietro, gesticht in de 11e eeuw, is eenbeukig en binnen versierd met fresco's uit de 14e eeuw.
De Sant'Agostino is een kloosterkerk van de Augustijner monniken die zich hier in 1280 vestigden. De romaans-gotische kerk was in 1298 voltooid. De buitenkant is heel sober maar de binnenkant is in de tweede helft van de 15e eeuw rijk beschilderd door onder andere Benozzo Gozzoli en Piero Pollaiolo.
De prachtige fresco's van Benozzo Gozzoli (1464-65) en zijn leerlingen stellen in 17 scènes het leven van Sint-Augustinus voor.


Polo Museale di S. Chiara (via Folgore da San Gimignano)
In het voormalige conservatorium van Santa Chiara zijn verschillende musea gevestigd:
op de benedenverdieping het Archeologisch Museum en de apotheek van het Hospitaal van Santa Fina. Te bezoeken zijn de 'keuken' waar medicijnen werden bereid, en de winkel waar ze werden verkocht; op de tweede verdieping de Galerij voor moderne en hedendaagse kunst "Raffaele De Grada".
Verder is in het complex de gemeentebibliotheek gevestigd.


S. Jacopo
Bij de gelijknamige poort in de 13-eeuwse stadmuur staat het romaanse kerkje S. Jacopo. Volgens de overlevering werd het door de Tempeliers gesticht maar dat is allerminst zeker. Het verhoogde priesterkoor in het eenbeukige interieur is versierd met fresco's.


San Gimignano heeft nog heel veel torens, kerkjes, paleizen en huizen maar het zou te ver voeren ze hier allemaal te beschrijven.




Informatie
Land:
Italia
Regio:
Toscana
Provincie:
Siena
Gemeente:
San Gimignano
Openstelling:
Altijd toegankelijk



San Gimignano (Toscane, Italië)

San Gimignano (Toscane, Italië)


nr: 109578 - 2103 views
©  belpaese.nl 2012-2018. Dit materiaal (foto's en tekst) is eigendom van Belpaese.nl.
Het mag uitsluitend voor privédoeleinden worden gebruikt.
Het mag niet opnieuw door middel van Internet, kopie, druk, of een ander medium worden verspreid.